Humphrey de la Croix en Pieke Hooghoff

Redacteuren Pieke Hooghoff en Humphrey de la Croix hebben de expositie in het kader van de 51e canon van de geschiedenis inhoudelijk vormgegegeven

Colourful city: waar is blauw?
Het Nijmeegse Huis van de Geschiedenis heeft in 2011 aan IndischHistorisch.nl gevraagd een bijdrage te leveren in het kader van de Nijmeegse 24 uur van de geschiedenis (14 en 15 oktober). We hebben er voor gekozen de “onzichtbare” Indische aanwezigheid in de stad beter zichtbaar te maken en hebben dat gedaan in een tweegesprek. Het Indische of blauwe element in de zich colourful city noemende oudste stad van Nederland, was ons te flets. Is er een donkerblauw Nijmegen? De kleur rood kreeg al al aandacht vanwege de linkse signatuur van stadsbestuur en de lange traditie van links activisme: de Socialistische Partij heeft er zijn wortels, de kraakbeweging. Havana aan de Waal, Nijmegen rode stad. Recentelijk heeft is er in het kader van het 51e venster van de canon van Nijmegen een expositie geweest over de roze stad. Over de geschiedenis van homoseksualiteit en homo’s. Maar waar was de kleur van de Indo’s, die eerste grote groep immigranten na de oorlog? Waar is de geschiedenis van die blauwen?

Waarom blauw en andere kleuren niet doorkomen
De geschiedschrijving van, voor en door de nieuwe migrantengroepen staat pas in het begin van een te verwachten “ontketening”. De kleur van Marokkanen, Turken, Italianen, Grieken, Bosniërs en nog andere groepen moet nog flink doorkomen. Verwonderlijk is eigenlijk dat de geschiedenis van Indo’s, of algemener Indische Nederlanders, wél deel uitmaakt van de regulier geschiedbeoefening. De waarschijnlijke oorzaak dat Indo’s niet duidelijk “doorkomen” heeft er deels mee te maken dat zij in de bevolkingsadministratie gelabeld als “uit voormalig Nederlands-Indië, niet geregistreerd staan als afzonderlijke etnische groep. Daarnaast is de geschiedschrijving van de Indo’s sterk in handen van Randstedelijke beoefenaren.

Expositie ‘Indisch in Nijmegen’
Als succesvol vervolg op de bijdrage voor de Nijmeegse 24 uur van de geschiedenis, is er nu vanaf 13 januari de expositie Indisch in Nijmegen. Ook wel het 51ste (gemiste) venster van de Canon van Nijmegen en te zien in het Huis van de Geschiedenis in de Mariënburgkapel. In vier staande panelen in de vorm van een huis wordt in woord en beeld een overzicht gegeven over die die tamelijk onzichtbare Indische Nijmegenaren zijn: een stille minderheid met een rijke historische achtergrond.

51e canon van de Nijmeegse geschiedenis: ‘Indisch in Nijmegen’ (13 januari 2012 – 13 april 2012)
Bregje Jaspers heeft de expositie vormgegeven

De ruim 6500 Indische Nederlanders of Indo-Europeanen vormen ongeveer 4% van de Nijmeegse bevolking. Samen met medeburgers die vanuit alle windstreken zich hier hebben gevestigd, vormen zij de kleurrijke stad die Nijmegen is geworden. Zij worden even genoemd in de Canon van Nijmegen, maar over de Indische Nijmegenaren staat er slechts dat zij sinds de jaren vijftig in grote aantallen in de stad waren komen wonen. Dieper op hun geschiedenis ging de Canon niet in. Nu in het 51e venster gebeurt dat wel. Deze geschiedenis valt in twee delen uiteen: de geschiedenis van de Indische Nijmegenaren van vóór 1945 en die van erna. In de eerste periode gaat het om Indische Nederlanders die zich na hun verblijf in Indië vaak als (rijke ) gepensioneerden in de Waalstad vestigden. In Indië waren zij actief als leden van het KNIL (Koninklijk Nederlands Indisch Leger), als ondernemer of in een ander beroep.

De tweede periode, die van na 1945, betreft die van een gedwongen ‘repatriëring’. Doordat in de nieuwe staat Indonesië geen plaats meer was voor de Indische Nederlanders, moesten zij verhuizen naar Nederland, een ‘vaderland’ waar ze vaak nog nooit geweest waren. Het is een periode die bij de meeste niet-Indische Nijmegenaren onbekend is. Het gaat om een verborgen geschiedenis én om veel verzwegen leed. Dit zwijgen wordt nu doorbroken met stukjes geschiedenis over Indisch Nijmegen in woord en ook in beeld (veel foto’s uit privé-collecties en een VD).
U leert dankzij het nieuwe venster de achtergrond kennen van het ‘Indisch zwijgen’ en ook krijgt u meer zicht op de behoefte die er bij de Indische Nijmegenaren bestaat om het verborgen leed van hun geschiedenis te tonen. En dat Indisch niet alleen is wat het makkelijkst te herkennen is: de pasar malam, de nasi goreng, bescheidenheid.
Graag vermelden wij dat Bregje Jaspers de expositie ‘Indisch in Nijmegen’ stijlvol heeft vormgegeven.

Meer informatie
www.indischhistorisch.nl (Pieke Hooghoff, Een Indisch-Nijmeegse buurt in een nieuw stadsdeel)
www.indischhistorisch.nl (Pieke Hooghoff, Tjalie Robinson, de Tjalie Robinsonstraat en Nijmegen)
www.indischhistorisch.nl (Humphrey de la Croix, Indische oorlogsslachtoffers: korte geschiedenis van herdenken in Nijmegen)

Literatuur
Jan Brabers (red.), Nijmegen. Geschiedenis van de oudste stad van Nijmegen. Negentiende en twintigste eeuw, 2005.
Pieke Hooghoff, Bandoeng aan de Waal, Nijmegen 2000.
Humphrey de la Croix, Inge Dümpel, Ton van Naerssen, Karen Portier, Gelders blauw. Indisch leven in de provincie, Nijmegen 2007.